Bộ Y tế đề xuất 3 phương án điều chỉnh mức sinh

Với mục tiêu đến năm 2030, duy trì vững chắc mức sinh thay thế (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con), quy mô dân số 104 triệu người; giảm 50% chênh lệch mức sinh giữa nông thôn và thành thị, miền núi và đồng bằng; 50% số tỉnh đạt mức sinh thay thế, Bộ Y tế phân tích từng phương án như sau:

Với phương án 1, các cặp vợ chồng, cá nhân có quyền quyết định tự nguyện, bình đẳng và có trách nhiệm về thời gian sinh con, số con, khoảng cách giữa các lần sinh. Nhà nước khuyến khích mỗi cặp vợ chồng nên có hai con; quy định biện pháp tuyên truyền, vận động và cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình trong từng giai đoạn phù hợp với từng vùng, tỉnh, thành phố để duy trì mức sinh thay thế và điều tiết mức sinh hợp lý trong phạm vi cả nước, giảm sinh ở những tỉnh, thành phố có mức sinh cao, duy trì kết quả đạt được ở những tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế, khuyến khích mỗi cặp vợ chồng sinh đủ hai con ở những nơi có mức sinh thấp.

Phương án 2, các cặp vợ chồng, cá nhân quyết định tự nguyện, bình đẳng và có trách nhiệm về thời gian sinh con, khoảng cách giữa các lần sinh. Chính phủ quy định số con cụ thể và biện pháp thực hiện trong từng giai đoạn để phù hợp với mục tiêu duy trì mức sinh thay thế và điều tiết mức sinh hợp lý trong phạm vi cả nước, giảm sinh ở những tỉnh, thành phố có mức sinh cao, duy trì kết quả đạt được ở những tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế, sinh đủ hai con ở những nơi có mức sinh thấp.

Phương án 3 đề xuất quy định như pháp luật hiện hành về quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện cuộc vận động về dân số: Quyết định thời gian và khoảng cách sinh con; sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.

Bộ Y tế cho biết, kinh nghiệm của một số nước trên thế giới cho thấy, khi đạt mức sinh thay thế, nếu chậm nới lỏng các biện pháp kiểm soát sinh sản thì mức sinh sẽ giảm xuống mức rất thấp, khó kéo lên được (Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều quốc gia khác đang phải nỗ lực thực hiện các biện pháp khuyến sinh nhưng rất khó khăn; Trung Quốc cũng đang nới lỏng dần chính sách sinh một con bằng chính sách sinh một con rưỡi hoặc hai con…). Bộ Y tế nhận thấy rằng, mỗi giải pháp đều có những ưu, nhược điểm và việc chọn giải pháp nào cũng cần có biện pháp khắc phục những nhược điểm. Lựa chọn phương án 1 là phù hợp với hiện tại và dự báo trong tương lai, linh hoạt trong việc kiểm soát mức sinh và có nhiều tác động tích cực hơn. Tuy nhiên, cần thực hiện các biện pháp khắc phục trước và sau khi ban hành Luật để tránh lợi dụng việc quy định quyền tự quyết định về số con của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân để vụ lợi, tuyên truyền, thực hiện trái với chính sách của Đảng, Nhà nước về dân số.